Stichting Verzetsgroep de Liniecrossers
Correspondentieadres: Brouwerijstraat 20 4845 CN Wagenberg
Herdenking 2014
'Als die ontbreekt, dan dooft het licht’ Adoptie-overdracht monument Liniecrosser trekt veel belangstelling Door Johan van der Vlist. LAGE ZWALUWE - Afgelopen vrijdag vond de adoptie-overdracht plaats van - en bij - het monument van de liniecrosser. Met het overhandigen van een originele tas zoals crossers die in oorlogstijd bij zich hadden, gaven enkele leerlingen uit groep acht van basisschool De Grienden, deze door aan leerlingen van groep zeven. De tas is onderdeel van een lespakket dat door stichting Verzetsgroep de Liniecrossers is samengesteld, ten einde de gedachtenis aan de helden van weleer in leven te houden. Een lespakket dat door de school met graagte én eerbied wordt gebruikt omdat het de jeugd is die middels adoptie, ouders zijn van het door Niek van Leest gemaakte beeld.
Namens de gemeente sprak burgemeester Gert de Kok woorden
van bewondering en dank uit voor diegenen die zich inzetten om
de gedachtenis aan de liniecrossers in stand te houden. "Een beeld
dat in 2013 tot meest levende oorlogsmonument van Brabant werd
verkozen, een hele eer voor Lage Zwaluwe én voor de gemeente
Drimmelen. Levendig, dat voor een belangrijk deel komt door
adoptie van het beeld door de leerlingen van De Grienden. Kennis
is de vijand van tirannie. Hoe voorkomen we oorlog? Mijn eerste
antwoord daarop is: bevorderen en tot wasdom brengen van
democratie. Democratie is een staatsvorm en een houding. Zonder
burgers bij democratie te betrekken blijven bestuurders en
machthebbers gebrekkig. Kennis en openheid wil zeggen
toegankelijkheid van informatie. Goed dat kennis verbonden met
dit monument ook hier wordt overgebracht. Kennis is het beste
wapen tegen tirannie. Als die kennis ontbreekt, dan dooft het licht,
aldus De Kok. Na zijn mooie en persoonlijke woorden werden er
bloemen gelegd bij het vlakbij gelegen oorlogsmonument met de
afgeknapte zuil door leerlingen en enkele afgevaardigden. Danice,
Danique en Daniël lazen een gedicht voor en na het blazen van The
Last Post werd er een minuut
stilte in acht genomen
Toespraak door burgemeester de Gert
de Kok van de gemeente Drimmelen
Nog altijd houdt de Tweede Wereldoorlog ons bezig. De oorlog die
maar geen “gewone” geschiedenis wordt, geen verleden tijd. Vandaag, 7
november, staan wij stil bij de herwonnen vrede en veiligheid die we nu
al 70 jaar genieten. Een vrijheid die weliswaar verankerd is in onze
grondwet, maar die we niettemin moeten onderhouden en
beschermen. Dat onze vrijheid in de rest van de wereld allerminst van
zelfsprekend is, dat hoeft geen betoog. De dramatische situatie in het
Midden Oosten en de ontdekking deze zomer dat de Oekraïne veel
dichterbij ligt dan wij beseffen, leren ons vrede en veiligheid geen vaste
gegevens zijn.
Het gevaar van het aantasten van vrede en veiligheid komt niet altijd
naar buiten, het kan ook van binnenuit ontstaan. We zijn erfgenamen
van de Verlichting. Vrijheid, vooral Vrijheid van meninguiting,
emancipatie van d burger, geen betutteling door kerk en staat. Maar
wat te doen als die vrijheid verwordt tot vrijblijvendheid? Wat doen als
het verworven individualisme zich manifesteert als eenzaamheid en
leegte? Wat te doen als vrijheid van meningsuiting wordt gebruikt om
aan te zetten tot haat? Realiseren we ons dat ware vrijheid weinig van
doen heeft met “lekker kunnen doen waar je zin in hebt”, dat het vooral
betekend dat je de vrijheid van anderen ruimte moet geven? Ware
vrijheid is de vrijheid om je geweten te kunnen volgen, om niet te
worden verhinderd te doen wat je op grond van je morele
uitgangspunten moet doen.
Vrede en veiligheid zijn niet van zelfsprekend. Dat was het 70 jaar
geleden in dit deel van Nederland ook niet. Die vrijheid is zwaar
bevochten. En toen Zuid Nederland bevrijd was zetten mensen uit deze
regio zich met gevaar voor eigen leven in om bezet Nederland te helpen
bevrijden.
Het is deze week 70 jaar geleden dat de eerste liniecrossing plaats had.
Ongeveer 21 personen brachten tijdens de laatste maanden van de
oorlog via de Biesbosch een verbinding tot stand van bezet naar bevrijd
Nederland en terug. Over twee verschillende route werden mensen,
goederen, informatie en medicijnen in kano’s en roeiboten vervoerd. Er
was een route van Sliedrecht naar Lage Zwaluwe en terug en een route
van erkendam naar Drimmelen en terug. Onder de liniecrossers waren
oa. Koos Hoevenaar uit Lage Zwaluwe en Piet van de Hoek uit
Werkendam. De liniecrossers waagden hun leven voor he naderbij
brengen van de vrijheid van ons land.
Het monument “De Liniecrossers”, gemaakt door Niek van Leest en
onthuld in 1977 is in 2012 gekozen tot het meest levende
oorlogsmonument van Brabant. Een hele eer voor Lage Zwaluwe en de
gemeente Drimmelen. Deze keuze is voor een belangrijk deel te
verklaren uit de adoptie van het monument door basisschool De
Grienden. Vandaag vindt de adoptie-overdracht plaats aan groep 8 van
de basisschool. Herdenken heeft daarmee een toekomst. Het getal van
mensen met herinneringen aan de oorlog wordt steeds kleiner. Veel
mensen kunnen zeggen: “Ik ben van na de oorlog, ik heb de oorlog niet
meegemaakt en ik hoop er nooit een mee te maken”
Oorlog is een gewelddadig conflict tussen landen, soms ook binnen een
land, maar het zijn mensen met levensdrang, met gevoelens, met
dierbare, die gedwongen worden hem uit te vechten. Eeuwen van
ontwikkeling van wat we beschaving noemen, van religies die liefde
prediken, de wetenschappelijke revolutie, de welvaartsgroei, ze hebben
veel vernieuwing, veel verbetering gebracht, maar de mensheid heeft
niet voor elkaar gekregen dat conflicten tussen landen of binnen een
land uitsluitend worden opgelost met rede en overleg. Nog altijd grijpen
we naar wapens, nu anoniemer en de wapens zijn massaler,
vernietigender dan destijds.
Hoe voorkomen we de oorlog? Mijn eerste antwoord daarop is: door
het bevorderen en tot wasdom brengen van democratie. Democratie is
een staatsvorm maar vooral ook een houding. Een democratische
staatsvorm blijft gebrekkig als bestuurders, machthebbers, er niet
voortdurend op uit zijn de burgers bij de ontwikkelingen te betrekken.
Een democratische houding betekend ook oog hebben voor de groet
onrechtvaardigheden die de wereld nog steeds teisteren. Ons niet blind
staren op materiële welvaart alleen. Het beste wapen tegen tirannie is,
dunkt mij, kennis. Kennis en openheid, dat wil zeggen toegankelijkheid
van informatie. Als die ontbreekt, dan dooft het licht. Kennis is de
doodsvijand van tirannie. Daarom is het zo goed dat het onderwijs,
waar kennis wordt overgebracht, is verbonden met dit monument.
Herdenken heeft een toekomst. De Tweede Wereldoorlog die geen
“gewone”geschiedenis wordt, geen verleden tijd
Toespraak van de voorzitter
Welkom bij het Herdenkingsmonument, hier aan de oever van de
Amer. We zijn vandaag bijeengekomen om de adoptieoverdracht
van het monument “de Liniecrossers” aan groep acht over te
dragen en te herdenken. Te herdenken dat gisteren 6 november,
het 70 jaar geleden is dat Lage Zwaluwe is bevrijd. Te herdenken
dat morgen, 8 november 1944 het 70 jaar geleden is, dat op deze
datum, de eerste crossing van wal stak. Eenentwintig crossers
stelden hun leven in de waagschaal, voor andere. Achter u, werd in
het angstige donker en stilte, vaak bij vorst en storm, in wankele
bootjes, met medicijnen, geheime documenten en mensen, met
een bonzend hart de Amer overgestoken. Naar Sliedrecht. Niet
wetend wat er komen zou. In die kille stilte.
Hoe puzzelstukjes in één vallen. Toen ik me wat meer ging
verdiepen in de geschiedenis van de liniecrossers, beveelde Martin
Hoevenaar mij aan, het boek van Generaal Sir John Hackett te
lezen, getiteld: IK BEN EEN VLUCHTELING GEWEEST. Zoeken op
Marktplaats en hebbes. Generaal Hackett is in september ’44 bij
een luchtlanding op de Ginkelse Heide, zwaar gewond geraakt. Hij
is op een onderduikadres in Ede van september ’44 tot februari ’45
door familie de Nooij verzorgd en verpleegd. Toen hij zover was
hersteld, wilde hij terug naar Engeland. Er werden plannen
gemaakt en het eerste gedeelte van de reis werd per fiets vanuit
Ede aangevangen. De fiets was geen e-bikes met 10 versnellingen
en lichtgewicht. Neen, een frame met twee wielen eraan en banden
zonder keurmerk, als men al van banden kon spreken en daar kon
je het mee doen. Daarom ging het onderweg ook vaak fout. Daarbij
vroor het en er lag een pak sneeuw. Onderweg begon zijn geheelde
verwonding op te spelen, maar een weg terug was er niet meer.
Twee dagen later arriveerde hij in Sliedrecht. Dezelfde avond werd
hij overgezet door liniecrosser Koos. Bij aankomst in Lage Zwaluwe,
heeft hij verpoosd in hotel Centraal. Ja, in hotel Centraal, de
vertrek- en aankomstplaats van de liniecrossers. Op initiatief van
Martin Hoevenaar en met medewerking van zijn schoonzoon
Robert is er, op papier, een ontwerp gemaakt van het oude hotel
Centraal. De huidige bewoner, Wil Kavelaars, van de plek waar ooit
hotel Centraal stond, Nieuwlandsedijk 61 heeft het initiatief
overgenomen. Nu prijkt er een bijzondere plaquette aan de gevel,
daar waar ooit het liniecrossers hart heeft geklopt. Dank daarvoor.
Ik kom tot een afronding. Nu 70 jaar verder, zij er nog steeds
miljoenen opa’s, oma’s, vader, moeders met hun kinderen op de
vlucht op onze aardbol. Waarom, waarom moeten wij ons nog
steeds afvragen: Wat heeft de geschiedenis ons geleerd?
Daarom moeten we het zeer waarderen en aanmoedigen dat
basisschool de Grienden hieraan een aantal lessen besteedt. Een
goed voorbeeld doet volgen. Voorzitter, Piet Meeuwissen
