Stichting Verzetsgroep de Liniecrossers
Correspondentieadres: Brouwerijstraat 20 4845 CN Wagenberg
Herdenking 2011
Basisscholen adopteren beeld liniecrossers Door Johan van der Vlist. LAGE ZWALUWE – “Adoptie is niets meer of minder dan dat wat geadopteerd wordt, in je hart sluiten”. Woorden van Martin Hoevenaar vorige week dinsdagmiddag bij het beeld van de Liniecrosser aan de Zwaluwse haven. Tijdens een plechtige ceremonie die de afsluiting vormde van het project over de liniecrossers dat op beide basisscholen werd gedoceerd, legden leerlingen bloemen bij het monument en werden er enkele gedichten voorgedragen. Ook legde mevrouw De Landgraaf uit Sliedrecht samen met twee leerlingen een bloemstuk. Mevrouw De Landgraaf is de weduwe van Jan de Landgraaf, een liniecrosser die maar liefst dertig crossings deed. Op initiatief van Martin Hoevenaar, wiens vader Koos eveneens diverse crossings deed, is het monument door de beide basisscholen geadopteerd.
werden gesmokkeld door de liniecrossers, waren dat vice versa
vaak militairen zoals piloten. Behalve grote risico's die de
liniecrossers liepen, waren de tochten ook vaak bitter koud en
donker daar deze 's nachts plaatsvonden. Door hun crossings
leverden de liniecrossers een belangrijke bijdrage aan de
bevrijding. Vanzelfsprekend zijn de liniecrossers waaronder Koos
Hoevenaar, destijds voor hun moed onderscheiden met de
Bronzen Leeuw, maar door dit adoptieproject wordt een bekend
gezegde onderstreept; 'Opdat wij nooit vergeten'.
De vrijheid, een kostbaar goed
Na de reveille en twee minuten stilte droegen Elles Wintermans
van basisschool Willibrordus en Daisy de Graaf van basisschool 't
Rietland zelfgemaakte gedichtjes voor. Zo vertelde Elles over haar
droomwereld waarin geen oorlog is en ook geen slachtoffers zijn.
Mensen als de liniecrossers zouden dan hun reis in dit leven
hebben kunnen afmaken. Daisy vroeg zich ook af waarom er
oorlogen zijn en zei dankbaar te zijn dat de liniecrossers de vrede
mee bewerkstelligd hebben. Iets wat we altijd zullen blijven
gedenken en waar Lage Zwaluwe altijd trots op zal zijn. Ook
burgemeester Gert de Kok roemde de inzet van Martin
Hoevenaar als aanjager van dit project waardoor de herinnering
aan de liniecrossers levendig wordt gehouden. “Dat hoort bij de
vrijheid, een kostbaar goed maar heel teer, en het hoort bij de
geschiedenis van Lage Zwaluwe”, aldus De Kok
Een liniecrosser is zoals het woord al zegt, iemand die de linies overstak in
oorlogstijd. Over de rivier en dwars door de Biesbosch liepen in oorlogstijd
twee linies, die van Drimmelen-dorp naar Werkendam en die van Lage
Zwaluwe naar Sliedrecht. Waar vanuit het reeds bevrijde zuiden vaak
medicijnen en documenten en dergelijke naar het nog bezette noorden
Foto: Mevrouw De Landgraaf legt samen met twee leerlingen een bloemstuk.
Toespraak van burgemeester Gert
de Kok van de gemeente
Drimmelen
Mevrouw de Landgraaf, jongens en meisjes, dames en heren.
Het is 67 jaar geleden dat de Poolse soldaten de kernen van de
huidige gemeente Drimmelen in de begindagen van november
1944 bevrijdden. Hiermee kwam een eind aan vierenhalf jaar
bezetting en onderdrukking door nazi-Duitsland. De afgelopen
dagen is er in verschillend kernen van de gemeente Drimmelen
aandacht besteed aan die bevrijding, al of niet in de aanwezigheid
van een Poolse delegatie. Maar aandacht voor die tijd is niet
compleet als de inzet van sommige bewoners uit die tijd en na die
tijd niet belicht wordt. Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog
doorkruisten mannen door de Biesbosch om berichten,
medicijnen en mensen door de vijandelijke linies te loodsen: de
Liniecrossers. Gevaarlijk werk tussen bevrijd en bezet gebied, met
als één van de routes van Lage Zwaluwe naar Sliedrecht. Een deel
van de Liniecrossers gaf hun leven voor het dichterbij brengen
van de bevrijding van Nederland boven de rivieren.
Het beeld van de Liniecrosser staat al 34 jaar aan de oever van de
Amer. Nu wordt het monument geadopteerd door de twee
basisscholen van Lage Zwaluwe. Opdat de herinnering blijft. Het
is goed om vandaag opnieuw hier te staan bij het monument. Om
te voorkomen dat de herinnering aan deze periode teveel
verleden tijd wordt, is het goed om te herdenken. Zeker door de
aanwezigheid van mevrouw de Landgraaf, weduwe van Jan de
Landgraaf, krijgt deze herdenking extra betekenis.
Graag spreek ik namens het gemeente bestuur van Drimmelen
onze groots mogelijke respect uit aan het adres van de 21
Liniecrossers.
Zij hebben grote moed getoond 67 jaar geleden en een wezenlijke
bijdrage geleverd aan de bevrijding van Nederland.
Veel waardering ook voor de heer Martin Hoevenaar, zoon van de
Liniecrosser uit Lage Zwaluwe, Koos Hoevenaar. Hij heeft het
cossersverleden altijd levend gehouden en op zijn initiatief wordt
het monument geadopteerd door basisscholen ’t Rietland en
Willibrordus. De heer Martin Hoevenaar vindt het belangrijk dat
de jeugd van Lage Zwaluwe het verhaal en de geschiedenis van
de Liniecrosser kent en er ook trots op is. Het hoort bij de
geschiedenis van Lage Zwaluwe. En wie zijn geschiedenis kent,
weet zich beter te plaatsen in het heden en heeft een richting
voor de toekomst. Deze dagen vieren we in dit deel van Brabant
de bevrijding, het terug krijgen van onze vrijheid. Het is belangrijk
om ons te realiseren dat sinds het einde van de Tweede
Wereldoorlog er wereldwijd nog geen dag voorbij gegaan is
zonder oorlog.
Terwijl wij onze vrijheid koesteren, zijn er miljoenen mensen die
hiervan slechts kunnen dromen. De bevrijding blijven vieren en
de gevallenen en de verzetsgroepen herdenken, kan een bijdrage
leveren aan dat besef. Want vrijheid is een kostbaar goed, maar
ook heel teer. Dus met de vrijheid moeten we voorzichtig
omgaan. De smaak van vrijheid mag nooit gewoon worden.
Goed dus om hier bij stel te staan. Deze herdenking vormt de
afsluiting van het adoptieproject Liniecrossers van de twee
basisscholen uit Lage Zwaluwe. Ik wil de leerlingen van beide
basisscholen bedanken voor de betrokkenheid. Ook cultuurspot,
de Heemkundekring Willem Snickerieme, het bewonersplatform
Lage Zwaluwe en Lilian van der Wiel wil ik bedanken voor jullie
bijdrage aan dit project
Jongens en meisjes, dames en heren,
Nadat mijn vader in 1973 was overleden, had ik daarna het genoegen
om samen met mijn moeder de Crosser-reunies bij te wonen. Vooral de
eerste keren waren de mannen van het bedoelde verzet ruim aanwezig.
Voor mij als geïnteresseerde gast de ideale gelegenheid om vragen te
stellen. Ook na het overlijden van mijn moeder, volgde regelmatig een
uitnodiging, die dan, samen met mijn vrouw of familielid werd bezocht.
Echter de aanwezigheid van de Crossers werd steeds schaarser, alsook
van zelfsprekend mijn bronnen en informatie. Mijn belangstelling en
respect voor de mannen van toen, was echter niet meer weg te denken.
Eén onduidelijkheid is mij altijd bij gebleven, de gesproken en
geschreven tekst, noem het onduidelijke, soms ook onjuiste informatie.
Om daar wat meer duidelijkheid in te brengen, organiseerden wij een
zogenaamde Crossingstocht. Het moest een tocht worden in woord en
beeld.
Op zaterdag 27 november 2004, (zestig jaar naar de eerste crossing)
voeren we onder de vlag van Staatsbosbeheer de beide routes van
destijds, namelijk Drimmelen – Werkendam en Lage Zwaluwe –
Sliedrecht. Tijdens de vaartocht werd aandacht geschonken aan de
gevaren die er tijdens de crossings steeds waren. In Sliedrecht gingen
we aan boord en bezochten het indrukmakende monument op het
Albrechtplein. Terug in Lage Zwaluwe werd de tocht gepast afgesloten,
evenals ten tijde van de crossing. Cornedbief, witte brood, koffie en
kwatta waren hun deel. Zo ook nu voor onze gasten.
Op zaterdag 28 november 2009, ( vijfenzestig jaar na de crossing)
voeren we, wederom onder de dezelfde vlag, voor de tweede keer een
crossingstocht uit. De vaartocht was nagenoeg ongewijzigd, de beleving
in Sliedrecht was totaal anders. Sliedrecht ontving ons gastvrij. Wij
legden een krans bij het liniecrossersmonument, geschonken door de
gemeente Sliedrecht. Enkele kinderen zegden zelfgemaakte gedichten
op. Wij mochten beschikken over hun geluidsapparatuur zodat ons
toespraakje goed overkwam bij de gasten, maar ook bij de genodigden,
als oud-strijders en overige geïnteresseerden. Ook Marjolijn Visscher
van de gemeente Sliedrecht, die dat alles geregeld had, was ter plekke.
Evenals vorige keer werd ook nu gepast afgesloten. Onze gasten waren
tevreden, sommige stelden voor in de toekomst een film te maken
ten einde e.e.a. voor de toekomst te behouden. Wij overwogen, maar
kozen voor een ander oplossing. Een adoptie door de basisscholen,
als dat zou kunnen.
Op de avond van 26 april 2010 werd door mij het volgende
genoteerd: de eerste stap in de richting van de adoptie is gezet. In de
loop van de middag hadden wij een verkennend gesprek met
wethouder de Jong. Ik zeg wij, Sarien, dochter van een Zwaluwse
verzetstrijder, die zijn sporen reeds voor de bevrijding van Lage
Zwaluwe verdiende, diende zich samen met mij aan als mede
initiatiefnemer, betreffende adoptie van het crossers-monument
door onze beide basisscholen. Ons gesprek werd naar wens
afgesloten. Dhr. De Jong zegde ons alle medewerking toe en zou de
gepaste personen benaderen. Graag hadden wij hem vanaf deze
plaats hartelijk bedankt voor zijn goede zorgen, maar helaas, dhr. De
Jong is niet meer onder ons
.
Nu vandaag 8 november 2011, 67 jaar na de eerste crossing, na tal
van ontmoetingen, besprekingen en presentatie zijn we zover. Tijdens
mijn inleidend gesprek op de scholen heb ik getracht de kinderen
duidelijk te maken wat adoptie inhoud, voorwaar geen sinecure.
Adoptie is niet meer of minder, dan datgene wat geadopteerd wordt
in ons hart te sluiten, is niet niks. Zonder goed bekend te zijn met
datgene, wat in ons geval de crossers, deden voor hen, is adoptie
eigenlijk onmogelijk. Wetend dat onze leerkrachten op de scholen
hun best doen, is het voor ons volwassenen een ereplicht onze
kinderen te leren beseffen wat vrijheid is, bevochten door hen, die wij
onze ouders of voorouders mogen noemen. Bedenk dat de vrijheid
een last wordt als je niet weet hoe er mee om te gaan.
Rest mij nog een ieder te bedanken die aan de realisatie van dit
project heeft meegewerkt.
Voor nu jongens en meisjes, dames en heren bedankt voor jullie
aandacht en wel thuis
Toespraak door Martin Hoevenaar, ter gelegenheid van de adoptie van
het Liniecrossersmonument
